Encoder Nedir? Decoder Nedir?

Dijital elektronik projelerde kodlayıcı ve kod çözücü önemli bir rol oynar. Verileri bir formdan başka bir forma dönüştürmek için kullanılır. Genellikle bunlar telekomünikasyon, ağ oluşturma gibi iletişim sistemlerinde sıklıkla kullanılır ve verileri bir uçtan diğer uca aktarır. Aynı şekilde sayısal alanda da verilerin kolay iletilmesi, kodlarla birlikte yerleştirilmesi ve daha sonra iletilmesi için kullanılmaktadır. Kodlanmış veriler koddan toplanır ve daha sonra görüntülenmek üzere işlenir. Bu yazımızda da genel olarak bu konuları işleyeceğiz. Zaten daha öncesinde bu konular hakkında detaylı bir seri yapmıştık.

Encoder ve Decoder Nedir?

Kodlayıcı(Encoder), bir cihaz veya devredir. Kodlayıcı, bilgileri bir biçimden başka bir biçime dönüştürecektir. Enkoderin geri besleme sinyali, konumu, sayımı, hızı ve yönü belirleyecektir. Sistemde kullanılan kontrol cihazları, komutu belirli bir fonksiyona göndermek için kullanılır.

Encoder Nedir? Decoder Nedir? encoder nedir,decoder nedir,encoder neden kullanılır,encoder nedir ne işe yarar,encoder nedir nasıl çalışır
Encoder

Kod çözücü(Decoder), kodu bir dizi sinyale dönüştürmek için kullanılan bir devredir. Kod çözücülerin tasarımı çok basittir ve mantısı aslında kodlayıcının tam tersidir.

Encoder Nedir? Decoder Nedir? encoder nedir,decoder nedir,encoder neden kullanılır,encoder nedir ne işe yarar,encoder nedir nasıl çalışır
Decoder

Encoder’in Çalışma Mantığı

Kodlayıcılarda sinyal oluşturmak için mekanik, manyetik, direnç ve optik içeren farklı teknoloji türleri bulunmaktadır ve en yaygın olanı optiktir. Optik algılamada ışığın kesilmesini kullanarak kodlayıcılar geri bildirim verecektir. Aşağıdaki şema, optik teknoloji kullanılarak artımlı kodlayıcı olarak çalışan devrelerin temel yapısını göstermektedir.

Encoder Nedir? Decoder Nedir? encoder nedir,decoder nedir,encoder neden kullanılır,encoder nedir ne işe yarar,encoder nedir nasıl çalışır
Enkoderin Çalışması

LED’den yayılan ışık, opak çizgiler olan disk kodundan geçecektir. Enkoder şaftı dönmeye başlarsa, LED’in ışık huzmesi kod diski üzerindeki opak çizgiler tarafından kesilir. Bu, nabız sinyallerini verecektir ve sistemde ışık mevcutsa AÇIK durumda olacaktır. Sinyaller sayaçlara veya kontrolöre gönderilir ve ardından istenen işlevi oluşturmak için sinyalleri gönderir.

Kodlayıcının(Encoder) Doğruluk Tablosu

Kod çözücüler ve kodlayıcılar, OR kapısı gibi mantık kapıları ile tasarlanmıştır. 4, 8 ve 16 kodlayıcı gibi farklı kodlayıcı ve kod çözücü türleri vardır ve kodlayıcıların doğruluk tablosu, kullanıcı tarafından seçilen belirli bir kodlayıcıya bağlıdır. O zaman gelin basit bir kodlayıcının yapısına bakalım:

Encoder Nedir? Decoder Nedir? encoder nedir,decoder nedir,encoder neden kullanılır,encoder nedir ne işe yarar,encoder nedir nasıl çalışır
Basit Kodlayıcı

Burada doğruluk tablosu ile birlikte 4 bitlik bir kodlayıcı anlatılmaktadır. Dört bitlik kodlayıcı, A0, A1, A2, A3 gibi yalnızca dört girişe izin verir ve aşağıdaki şemada gösterildiği gibi iki çıkış üretmektedir.

Encoder Nedir? Decoder Nedir? encoder nedir,decoder nedir,encoder neden kullanılır,encoder nedir ne işe yarar,encoder nedir nasıl çalışır
Encoder Doğruluk Tablosu

Multiplexer

Çoklayıcılar ve çoğullayıcılar, uygulamaları kontrol etmek için kullanılan dijital elektronik cihazlardır. Çoklayıcı, birden çok giriş sinyaline izin veren ve tek bir çıkış sinyali üreten bir cihazdır. Örneğin, bazen birden çok girdi satırından tek bir çıktı üretmemiz gerekir. Elektronik çoklayıcılar, çok girişli ve tek çıkışlı hatlar olarak düşünülebilir. Bu durumda kullanılan çoklayıcı çıkışa gönderilecek giriş hattını seçer.

Dijital kod, ilgili çıktıyı oluşturmak için seçilen girdilere uygulanır. Dijital kod, ilgili çıktıyı oluşturmak için seçilen girişlere uygulanır. Ortak bir çoğullama uygulaması, birkaç gömülü sistem cihazı, cihazla iletişim kurarken tek bir iletim hattını veya veri yolu hattını paylaştığında meydana gelir. Her cihazın art arda veri göndermek ve almak için kısa bir süresi vardır. Bu durum aslında MUX’u kullanmanın özel avantajıdır.

Encoder Nedir? Decoder Nedir? encoder nedir,decoder nedir,encoder neden kullanılır,encoder nedir ne işe yarar,encoder nedir nasıl çalışır
Multiplexer

Aslında bu kavramlar kısaca bu yazımızdaki gibidir. Bu konuda daha detaylı bilgi almak için önceden hazırlamış olduğumuz yazımızı okuyabilirsiniz. Orada bu sistemler için spesifik örnekler vererek, günümüzde kullanılan uygulamaları incelemiştik.