Proteus 1001: Alt Devre Kurarak Yürüyen Işık Uygulaması

Gün geçtikçe ISIS programının sonuna daha da yaklaşıyoruz. Artık umarım ISIS programı deyince kafamızda çok daha fazla şey canlanmaya başlamıştır. Bu tatlı serimize ilk Proteus ne olduğundan ve kendi içinde bulundurduğu iki farklı uygulama olan ISIS ve ARES’ten bahsettik. Devamında elektroniğe başlayanlar için çok kritik bilgiler olan bazı kavramları teker teker inceledik. Hatta Proteus üzerinden çok güzel uygulamalar ortaya çıkardık ve onların simülasyonunu gerçekleştirdik. Bu sayede hem bilgisayar tabanlı elektronik devre tasarımını öğreniyor olduk. Hem de elektroniğe başlangıçta işimize yarayacak bilgileri sıfırdan tekrar etmiş olduk. Bugün ise sizlerle birlikte ISIS programında kendi entegrenizi oluşturmayı göstereceğim. Bu sayede bir devre kurarken, çok hızlı bir şekilde geçiş yapabileceğiniz ve ana devrenizle bağlantısını kurabileceğiniz bir alt devreye sahip olacaksınız.

Alt Devre Nasıl Oluşturulur?

Öncelikle alt devrenin ne olduğundan yine kısaca bahsetmek istiyorum. Öncelikle şunu belirtmeliyim programımız İngilizce olacağı için programda bu kavram Subcircuit olarak geçecektir. En başta da bahsettiğim gibi alt devre kavramı bir nevi ISIS programında ana devremizin içine kurabileceğiniz bir başka devredir. Bu devre üzerinde de istediğiniz gibi çalışmalar, tasarımlar yapabilirsiniz. Hemen devamında ise o oluşturduğunuz entegre üzerine vereceğiniz çıkış pinlerine bağlı olarak ana devre üzerinde çalışmalarınıza devam edebilirsiniz. Bu durum size daha karmaşık yapıda devre tasarlamanıza olanak sağlamaktadır. Bu bilgiye ekstra olarak bir diğer avantajı ise bu kadar karmaşık yapıya rağmen kurduğunuz devrenin simülasyonunu istediğiniz gibi yapabilirsiniz.

İlk Adım

İlk adım olarak yapmamız gereken ilk şey alt devre oluşturmamızı sağlayan sekme olan Subcircuit Mode’a tıklayıp, oradan default seçeneğine basmak olacaktır. Bu şekilde default şekilde basit bir entegre oluşturmamızı sağlayacaktır. Zaten ileriki adımlarda bu entegremizin içini de detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

İkicini Adım

Bu adımımızda kısaca size nasıl alt devreyi oluşturabileceğinizi göstereceğim. İlk olarak dediğim gibi default sekmesine tıklıyoruz. Bu sayede basit bir subcircuit oluşturabilir bir hale geliyoruz. Devamında sadece yapmamız gereken ise Mouse’a basılı tutup sahnede çıkan alana yön verip mouse’u bırakmak. Bu sayede entegremiz artık hazır hale gelecektir. Boyutu ve benzeri özellikleri tamamen sizin kullanımınıza bağlı, tam olarak kontrol sizdedir.

Üçüncü Adım

Bu adımımızda ise sizlere oluşturmuş olduğumuz entegrelerin iç yapısına nasıl geçiş yaptığımızı göstereceğim. Süreç gerçekten çok kolay olacaktır. Hemen yukarıda bulunan Design bölümünden “Goto Sheet” sekmesini açarak gerçekleştireceksiniz. Aslında iki devre arasında geçiş yapmak bu kadar basittir. Sadece küçük bir el alışkanlığı gerektirmektedir. Zaten subcicuit modunu kullandıkça, aslında ne kadar kullanışlı bir araç olduğunu anlayacaksınızdır.

Artık fiziksel olarak oluşturmuş olduğunuz entegrenizin tasarım aşamasına gelmiş bulunmaktasınız. Bu noktadan sonra yapmanız gereken tek şey istediğiniz alt devreyi tasarlamak olacaktır.

Uygulama

Artık kendi alt devremiz nasıl oluşturulur bunu anladığımıza göre, uygulamamıza yavaşça geçebiliriz. İlk olarak uygulamamız için bir entegre oluşturuyoruz ve iç yapısını tasarlamak için iç kısmına geçiş yapıyoruz. Bizim bugün ki uygulamamız yürüyen ışık devresi olacağı için ve bunu en iyi yapabilme olanağı saplayan entegrelerden olan 74164’ü seçerek başlıyoruz. Hemen devamında ise tabii ki ledlere bağlanacak olan dirençleri seçiyoruz. Devamında kapasitör ve benzeri devre elemanlarını çağırarak devam ediyoruz.

Gerekli Malzemeler

• 74164 Shift Register Entegresi
• LED
• Kapasitör
• Direnç

Alt devremizi tasarlamaya ilk olarak LED’lerimizin dirençlerini yerleştirerek başlıyoruz. Hemen devamında ise enerjiyi geçici süre depo edip boşaltan ve elektronikte gerçekten önemli yeri olan kapasitörün yerleştirmesini gerçekleştiriyoruz. Tabii ki o devreye bir de BC547 bağlayarak 13 numaralı pinden alınan çıkışa göre, o noktanın kontrol sağlanmaktadır. Entegrenin üst kısmına tabii ki giriş ve Clock Inputlarını yerleştiriyoruz. Entegremize bu girişleri vermek için Terminal Mode sekmesinden “INPUT” sekmesini kullanıyoruz. En son olarak ise “OUTPUT” sekmesini direnç uçlarına bağlayarak alt devremizi bitiriyoruz.

Kendi entegre tasarımımız bittiğine göre artık yavaştan ana devre tasarımımızı tamamlayabiliriz. İlk adım olarak subcircuit sekmesinden, ana sekmeye geçerek bu işleme başlıyoruz. Ardından görüldüğü gibi karşımızda oluşturduğumuz entegremiz bulunmaktadır. LED’leri yerleştirmeden önce ilk yapmamız gereken adım, oluşturduğumuz entegremizin ana devre ile olan bağlantısını gerçekleştirmemizi sağlayacak olan pinlerimizi oluşturmaktır. Bu işlemimizi yine “Subcircuit Mode” adlı sekmemizdeki INPUT ve OUTPUT sekmelerini kullanarak gerçekleştireceğiz.

Bildiğimiz gibi input ve output girişlerinide belirttikten sonra dikkat ettiğiniz gibi entegremizin 5V girişine “Giris” bu yüzden ana devremizde de pinleri belirtirken yine aynı isimleri vermeye çok dikkat etmeliyiz. Öbür türlü sıkıntı yaşamaktayız. Buna örnek vermek gerekirse entegrenin iç yapısında GND için “Sase” yazdıysanız, entegrenin dış kılıfını oluştururken yine ona dikkat ederek isim veriniz. Tabii ki istediğiniz gibi isimlendirebilirsiniz o kısım tamamen size kalmıştır. İsimlendirme kısmından sonra zaten geriye sadece LED’leri yerleştirmek kalıyor. Artık hem kendi entegrenizi oluşturmayı hem de onu başka devrelerle entegre halinde kullanmayı öğrendiniz.