Kopuk Kablo Bulucu Devre Yapımı
Kopuk kablo bulucu devresi, fiziksel bir temas olmadan kabloda oluşan kopmanın yerini kolayca tespit edebilen ve bir çok şartlar altında çok kullanışlı bir devredir. Arızalı telde kopmayı algıladığında cihazdaki LED söner, kullanıcı uyarılır. Arızanın yeri ve telin kopan kısmı kolaylıkla değiştirilebilir.
Sizinle paylaşacağımız iki farklı devre sayesinde, AC hatlarda olan her hangi bir kopuk kabloyu kolaylıkla tespit edebileceksiniz. İki devreden prensip olarak aynı mantığı kullanmakta fakat ikinci devre tasarımı gereği ile daha stabil çalışmaktadır.
İlk Devre – 3 x NPN Transistörü
Yapım olarak oldukça basit olan bu devrede sadece 3 adet NPN transistör ve bir kaç komponent kullanılıyor, örnek olarak 9014 ya da BC547 kullanabilirsiniz.
Çalışma Mantığı
Bakır bir tel, akım akan telden elektromanyetik kuvveti (EMF) almak için anten olarak kullanılabilir. Üç aşamalı transistörler, amplifikatör görevi görür ve mevcut akan telden algılanan sinyali güçlendirir ve Buzzer’ın bip sesi çıkarmasını ve LED’in yanıp sönmesini sağlar. Akım akışı yoksa Buzzer ve LED kapalı konumunda kalır.
Gerekli Malzemeler
- 3 x NPN Transistör (BC547)
- Buzzer
- LED
- Dirençler: 100kΩ, 10kΩ, 100Ω
- 9V Pil
- Jumper/Kablolar
Devre Şeması ve Bağlantılar
Anten olarak kısa bir tel alın ve onu Q1 transistörünün baz terminaline bağlayın, bu Q1 transistörü 100kΩ direnç ve Q2 transistörünün tabanına bağlı emitör terminali aracılığıyla polarlıdır. Q2’nin emitör terminali tabana bağlı Q3 transistör, 10kΩ direnç aracılığıyla polarlıdır. Buzzer ve LED’den oluşan kısım Q3’ün kolektör terminaline 100Ω direnç ile bağlanır, tüm devre 9V pil ile beslenir.
Anten kablosu akım akan kablonun yanına yakınlaştırıldığında EMF sinyalini alır ve üç transistör tarafından yükseltildikten sonra Buzzer ve LED gösterge duruma göre tepki verir. AC şebeke kabloda kopma varsa, EMF olmaz ve bu nedenle buzzer ve LED’den herhangi bir gösterge olmaz.
İkinci Devre – 4069 Entegresi
Üstteki devreye oranla yapımı biraz daha zor gibi görünsede bu devre üstteki devreye göre daha iyi çalışmakta. Ayrıca elektromanyetik alanı tespit etmekte 4069 entegresi oldukça iyi sonuçlar vermekte.
Kabloda AC voltajının varlığını algılayarak kopan kabloyu algılar. Ayroca kabloda AC voltajı olduğunda, bip sesi çıkarmaya başlar ve AC voltajı olmadığında veya kopmuş bir kablo olduğunda LED çalışır durumda olacaktır, ardından sesli uyarı sessiz kalacak ve LED kapalı konumda olacaktır. Bu devre aynı zamanda EMF dedektörü olarak da kullanılabilir ve Alternatif Akım (AC) tarafından üretilen Elektrik Alanı tespit edebilir.
Elektrikli ütüler, motorlar, klimalar, projektörler gibi AC ile çalışan cihazlar, AC şebekesine bağlı 2 veya 3 damarlı uzun kablolarla beslenir. Bu cihazların uzun süre yüksek akım akışı ile kullanılmasından veya mekanik zorlamalardan dolayı bu teller bir yerden kopabilir.
Kırık telin yerini tam olarak belirlemek çok zordur, çünkü günümüzde PVC borular kullanılarak duvarların içine elektrik telleri döşenmektedir. Ve bu nedenle insanlar genellikle kırılanı tamir etmek yerine değiştirmeyi tercih ederler. Bu nedenle, kopan telin doğru konumunu bulmak için, bu kopuk kablo bulucu devresi, kabloda Alternatif Akım tarafından üretilen EMF’yi algılayarak kopan teli algılamakta çok kullanışlıdır.
Gerekli Malzemeler
- CD4069 Entegresi
- BC547 Transistörü
- Dirençler: 10MΩ, 4.7kΩ, 220kΩ, 470Ω, 1.8kΩ
- Kondansatörler: 470pF, 100nF
- 47kΩ Potansiyometre
- 1N4148 Diyot
- Buzzer
- 9V Pil
- LED
Çalışma Mantığı
Bu kablo dedektörünün çalışması çok kolaydır ve bu devrenin ana parçası, daha önce de belirtildiği gibi, bir hex inverter entegre olan CD4069’dur. Bu entegre, temelde ‘NOT’ kapısı olan 6 invertörden oluşur. Bu altı invertörün N3 ve N4 kapıları, yaklaşık 1 KHz ses aralığında salınan bir puls üreteci görevi görür.
Ayrıca CD4069 entegresinin veri sayfasına buradan ulaşabilirsiniz.
Bu devredeki dirençler R4 (470k) ve R5 (220k) ve kondansatör C1 (100nF), frekansı belirleyen zamanlama bileşenleridir. N1 ve N2 kapıları, canlı telin etrafındaki AC voltajının varlığını ve test probundan alınan zayıf AC voltajının varlığını algılar. Osilatör devresi, N2 kapısının çıkış pini 10 olan çıkış pini tarafından etkinleştirilir veya devre dışı bırakılır.
Canlı telin yakınında AC voltajı olmadığında, çıkış pini 10 düşük kalacaktır ve sonuç olarak, diyot D3 ileri taraflı modda iletmekte ve osilatör parçasının salınımını engellemektedir. Benzer şekilde, pin 6’nın düşük çıkışı, transistörün iletken olmasını engeller. Sonuç olarak, buzzer bip sesi çıkarmaz ve LED yanmazr.
Devre, yakınında AC voltajının varlığını algıladığında, çıkış pini 10 yükselir. Bu, osilatörün yaklaşık 1 KHz frekansında salınmasına izin verecektir. Osilatör salındığında, LED’in çok yüksek hızda yanıp sönmesini sağlayacak ve buzzer bip sesi çıkarmaya başlayacaktır. LED ve buzzer aslında salınım yaparken, ancak yanıp sönme hızı çok yüksek olduğundan sürekli açık görünüyor olacaktır.
Devre Şeması ve Bağlantılar
Projenin ana kısmı entegre 4096’dır. Altı adet inverter devresinden oluşan hex inverter CMOS entegresi’dir. Elektro-manyetik alanı tespit etmemize yardımcı olacaktır. Pin 1 ve 2 arasına bir geri besleme direnci yerleştirilerek lineer olarak bağlanır. Elektromanyetik alandaki değişimin entegre 4096’yı etkilememesi için geri besleme direncinin direnci yüksek tutulur.
Elektromanyetik alan olmadığında, entegre 4096’nın pin 4’ü yüksek kalır ve dedektör devresinin yakınında elektromanyetik alan varsa, pin 4 düşük hale geçer ve pim 12 yükselir, bu da NPN transistör BC547’nin yanmasını tetikler KIRMIZI LED’i açar.
Aynı zamanda, pin 6 da yükselecek ve pin 6’nın çıkışı diyotu ters kutuplu hale getirecek ve bu da R7 ve C2 tarafından oluşturulan RC osilatörünün çalışmasına neden olacaktır. Bu osilatörün frekansı 1 KHz civarında olacak ve bu osilatörün çıkışı buzzer’ı çalıştıracaktır.
Yorum yapma özelliği, forum tarafından gelen istek sebebiyle kapatılmıştır. Lütfen tartışmalar ve sorularınız için topluluk forumumuza katılın.