Tesla Bobini Nedir?
Nikola Tesla tarafından keşfedilen ve ismini buradan alan bobine verilen addır. Tesla bobini, yüksek gerilim üretebilen bir bobin çeşidi olarak bilinir. Zaten daha önceden bobin nedir? başlıklı yazıda bobinlerin genel amacının gerilim yükseltmek olduğunu belirtmiştim. Fakat Tesla bobini, diğer bobinlere göre çok daha yüksek voltaj üretmektedir. Tesla bobini, 1890 yılında Nikola Tesla’nın patent başvurusu ile bilimsel açıdan önem kazanmıştır. Bu başvuruda elektrik dönüştürücü yada indüksiyon cihazı başlığı ile sunmuştur.
Elektriğin elektromanyetik bir dalga olduğunun ispatlanmasından sonra Tesla yüksek frekanslı elektrik dalgaları üretilebileceğine inanıyordu. Bu amaç için yaptığı deneyler sonrasında yüksek frekanslı elektrik dalgaları üretmeyi başardığı gibi oldukça yüksek gerilim değerlerine de ulaşmayı başarması ile birlikte elektrik alanında özellikle de sanayi alanında çok büyük değişimlerin temelini atmış oldu.
Tesla Bobininin Çalışma Prensibi
Tesla Bobini, rezonans prensibi ile çalışır. Bu sistemde birincil (primer) ve ikincil (sekonder) olmak üzere iki ana bobin bulunur. Primer bobin, yüksek frekanslı bir AC sinyali üretir ve manyetik bir alan oluşturur. Bu manyetik alan, sekonder bobinde indüksiyon yoluyla çok daha yüksek voltajlı bir elektrik akımı oluşturur. İkincil bobinde üretilen bu yüksek voltaj, havaya boşalacak kadar güçlüdür ve bu yüzden hava boşluklarında plazma şeklinde kıvılcımlar oluşturur.
Tesla Bobini Tarihi ve Amacı
Tesla, yaptığı bu bobinle elektrik akımını kablosuz bir şekilde iletmek istiyordu. Bunu başarabilmek için ise evrendeki en büyük iletken olan yer küreyi kullanıyordu. Bilimsel olarak bilinen en büyük gerçek olan “var olan enerji yok olamaz” ilkesi ile yer küreye elektrik enerjisi yükleyerek bir yerden bir başka yere kablosuz transferini yapılabileceğini biliyordu.
Dünya üzerinde toprağa aktarılan bir enerji, akımın gücüne göre yayılarak yansıma özelliği gösterir. Bundan dolayı Tesla çok küçük akım kaynaklarını çok yüksek seviyelere çıkararak yansıma özelliği ile taşımaya çalışıyordu. Tesla kablosuz elektrik iletiminde kısmen başarılı olmayı başarmış olsa da çok fazla ileri gidememiştir. Fakat bu bobin deneyi ile yüksek frekans ve yüksek gerilim elde etmesi ile sanayi alanında oldukça büyük bir devrimin öncülüğünü etmiş oldu.
Ayrıca Tesla’nın kablosuz elektrik deneyleri ile flüoresan lamba, neon aydınlatma, röntgen ışınları gibi buluşlarının temeli olarak kabul edilir.
Tesla Bobini Nasıl Yapılır?
Bu yazımızda Tesla Bobininin tasarlama süreçlerini kısaca bahsedeceğiz. Diğer yazımızda ise Tesla bobinin malzemeleriyle beraber yaparak açıklayacağız. Tesla bobinin yapmak için bir çalışma yapmak gerekir. Öncelikli olarak enerjinin depolanabilir olması için kondansatör gerekir. Elektrostatik enerji depolaması bu şekilde sağlanırken elektromanyetik enerji içinde bobin kullanılmaktadır. Yüksek gerilim değerlerine ulaşılmasında ise trafo temini şarttır. Tesla Bobini incelendiğinde 4 ana kısım bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi yüksek gerilim trafosu, diğerleri birincil ve ikincil bobinlerdir. Ayrıca iç kısımdaki boru olan Toroid mutlaka metalden olmalıdır. Kondansatörü şarj edebilmek için yüksek gerilim trafosu kullanılmaktadır.
Hangi Metal Kullanılmalı?
220V değerindeki ev şebeke geriliminin on binlerce volt yüksekliğe çıkarabilmek için bu işlem yapılmaktadır. Demir nüveli normal bir bobin olan trafo dışında kalın bir telden az sayıda sarım ile elde edilen birincil bobin kullanılagelmektedir. Metal olan Toroid boru üzerinden sarılmış ikincil bobinin etrafında bulunan birincil bobin, havayı nüve olarak kullanmaktadır. Hava nüveli ikincil bobin bu şekilde çıkarılmaktadır. Birincil bobinin aksine çok daha ince bir telden fazla sayıda sarım yapılarak elde edilen ikinci bobin Toroid üzerine sarılmaktadır. Kıvılcımların oluşmasını sağlayan ana parça Toroid olurken bazı durumlarda alüminyum olması da tercih edilebilmektedir. Metal ya da alüminyum dışında ise kullanımı yoktur.
Tesla Bobini Nasıl Çalışır?
İlk olarak deney sisteminde bulunan yüksek gerilim trafosu kondansatörü şarj eder. Bu sistem sayesiyle kondansatör ve bobin arasında rezonans frekansında salınım gerçekleşmeye başlar. Bu salınımı kullanarak yüksek frekanslı akım elde edilir. Bu yüksek frekanslı akımın çevirme oranını yüksek tutulursa daha yüksek gerilim elde edilir. Bu bobinin ana amacı elektriğin kablosuz iletilmesi olduğundan Tesla, deney bobinleri için nüveyi hava olarak seçmiştir.
Temel çalışma prensibinden bahsedecek olursak ise Yüksek gerilim trafosu kondansatörü şarj ettikten sonra birincil bobine seri olarak bağlanmış olan kondansatör birincil bobini binlerce volt değerlerine kadar yükler. Bu yükleme sonucunda oluşan manyetik alanın etkisi ile ikincil bobinde yüksek gerilim değerlerine ulaşır. İkincil bobinin sarılı olduğu toroid ile toprak arasında zıt kutuplaşma meydana gelir. Bu meydana gelen zıt kutuplaşmanın etkisi ile ortaya kıvılcım çıkar. İkincil bobinde elde edilen gerilim değerine göre bu kıvılcımların şiddeti de artar.
Tesla Bobini Ne işe Yarar?
Evlerde farklı amaçlarla kullanılan cihazlarda Tesla Bobini var olurken farklı sanayi kolları içinde önem taşımaktadır. En basitinden florasan lamba özelinde alternatif akım yapılarak aydınlatma sağlanmaktadır. Röntgen ışıkları sayesinde de sağlık sektöründe de tedavilerin gerçekleştirilmesinde yarar sunmaktadır. Günümüzde teknolojinin ilerlemesiyle birlikte çok daha yüksek elektrik akımlarının kullanımlarının genişlemesi de Tesla Bobini ne işe yarar sorusunun farklı şekillerde yanıtlanmasını beraberinde getirmektedir.
Ana hedef olarak kablosuz enerji yaratmaya çalışan Tesla, toprak bağlantısıyla enerjinin yayılarak yansıma özelliğini kullanmaya bu şekilde çalıştı. Çok küçük akım kaynaklarının yüksek seviyelere çıkarılması konusunda kablosuz elektrik iletiminde bir ölçüde başarılı olduğunu söyleyebiliriz. Yüksek frekans ve yüksek gerilim ihtiyacı bulunan sanayi alanlarında bir devrim niteliğine sahip olduğunu söylemek Tesla Bobini özelinde yanlış olmayacaktır.
Tesla Bobininin Avantajları ve Dezavantajları
Avantajlar | Dezavantajlar |
---|---|
Yüksek voltaj üretebilme kapasitesi | Yüksek güvenlik önlemleri gerektirir |
Görsel olarak etkileyici bir gösterim | Enerji tüketimi yüksektir |
Eğitim ve bilim alanında öğreticidir | Kullanım alanı sınırlıdır ve risklidir |
Tesla Bobini ve Günümüzdeki Yeri
Tesla Bobini, yüksek voltaj ve frekans üretimi gibi temel konularda yaptığı katkılardan dolayı bilim dünyasında önemini korumaktadır. Bugün Tesla Bobinleri, daha çok eğitim, bilimsel gösteriler ve özel efektler gibi alanlarda kullanılmaktadır. Nikola Tesla’nın icadı, aynı zamanda elektrik ve manyetizma alanında yapılan birçok modern çalışmaya da ilham kaynağı olmuştur.
Tesla Bobini, elektrik alanındaki en ikonik icatlardan biri olarak, hem tarihi hem de bilimsel bir değer taşımaktadır.
Peki o kadar Tesla Bobin’inden bahsettik de kimdir bu Tesla? Hadi birazda ondan bahsedelim;
Nikola Tesla Kimdir?
Sırp kökenli olan Amerikalı mucit Nikola Tesla kimdir? Döneminin çok ilerisinde olan mucit dünyayı kökten değiştirecek icatlara imza attı. Günümüzde Nikola Tesla’nın hala bilinmeyen ya da kullanılmayan birçok icadı bulunur. En büyük buluşları Tesla bobini ve kablosuz elektrik iletimidir. Mucit, fizikçi ve aynı zamanda elektro fizik uzmanı olan nikola tesla kablosuz elektrik iletimini ilk olarak Chicago‘da düzenlenen Columbia fuarında dener ve başarılı olur. 1943 yılına kadar, yirmi altı ülkede kendi patenti olan üç yüze yakın icadı bulunan Nikola Tesla’nın icatlarından birçoğu anlaşılamamıştır.
Nikola Tesla Hayatı
Dünyanın en büyük dahilerinden bir tanesi, 10 Temmuz 1856 tarihinde, Sırbistan’ın Smiljan kasabasında dünyaya geldi. Babası inançlarına bağlı sade bir yaşam süren bir papazdı. Annesinin ise okuma yazması yoktu, ancak etrafında küçük ev aletleri tasarlayan mucit olarak tanınıyordu. Babası Tesla’nın iyi bir papaz olmasını istiyordu. Ancak annesi buna şiddetle karşı çıkıyordu. Nikola Tesla annesinin gözünde bir dahiydi ve yeteneklerini ilk fark eden de annesi olmuştu.
Ancak genç Tesla çoktan kararını vermişti. Mühendislik okuyacaktı. Babasını her ne kadar ikna edemese de, yakalandığı ölümcül hastalığı sırasında isteğini bir kez daha babasına tekrar etmişti. Babası oğlunun içinde bulunduğu duruma dayanamadı ve isteğini kabul etti. İlk eğitimini Graz’daki Politeknik okulunda alacaktı. Çok heyecanlıydı, belki de Nikola Tesla kimdir? Sorusunun cevabı eğitim hayatında gizliydi.
Graz‘daki eğitiminde nikola tesla elektrik üzerine bilgisini artırır, ancak kişisel özelliklerinden dolayı üçüncü sınıfta okulu bırakmak zorunda kalır. Tesla geçirdiği bunalımların etkisi ile ailesini terk eder ve oto mühendislik firmasında çalışmaya başlar. Bunalımlı dönemlerini atlattıktan sonra babasının isteği üzerine Prag şehrinde bulunan Charles Ferdinand Üniversitesi‘nde eğitime başlar.
Üniversite eğitimi babasının ölümü üzerine yarım kalacaktır. Bir yaz dönemi burada eğitim gördükten sonra ayrılır ve 1882 yılında Paris‘e yerleşmeye karar verir. burada Continental Edison firmasında işe başlar. Bu firma Thomas Edison‘un fikirlerini avrupa çapında yaymak için kurulmuş bir firmadır. Nikola Tesla hayatı ciddiye alan diğer mucitler gibi burada da kendisini geliştirmeye başlar. Akım motorları ve dinamolar ile ilgili tecrübelerini burada geliştirir. Edindiği tecrübeler sayesinde ilk icadını burada yapar ve ilk icadı, regüle edici kontrol cihazlarıdır. Nikola Tesla icatları bununla sınırlı kalmayacak ve hız kazanarak devam edecekti. Pariste Tesla, indiksüyon motorları üzerinde de çalışmaya başlar ve dönen manyetik alanlar ilgisini çeker.
Genç ve yetenekli mucit Paris’te bulunduğu sıralarda dünyaya açılmak ister. Bu yüzden anadili olan Sırpça ve Almancanın yanında; ingilizce, fransızca ve italyancayı da öğrenir.
Nikola Tesla’nın İcatları
Tesla kariyeri boyunca, dinamolar (pillere benzer elektrik jeneratörler) ve indüksiyon motoru da dahil olmak üzere birçoğu başka mucitler tarafından patenti alınmış önemli icat fikirleri ortaya attı, tasarladı ve geliştirdi. Ayrıca radar teknolojisi, X-ray teknolojisi, uzaktan kumanda ve birçok manyetik sistemin temelini oluşturan manyetik alan deviniminin keşfedilmesine öncü olmasına rağmen Tesla, en çok AC (Alternatif Akım) elektrik sistemine ve Tesla Bobini’nin geliştirmesindeki katkılarıyla biliniyor.
Yorum yapma özelliği, forum tarafından gelen istek sebebiyle kapatılmıştır. Lütfen tartışmalar ve sorularınız için topluluk forumumuza katılın.