Çakar LED / Polis Flaşör Devresi

Çakar LED diğer adıyla polis flaşörü(çakarı) devresi, bir biri ardı sıra yanıp sönen bir çift LED grubundan oluşan sinyal lambasıdır. Ve bu yazının amacı çalışma prensibini anlatmaktır.

Bu yazımızda, 3 farklı devre örneği ile nasıl polis çakarı yapılacağını ve nasıl çalıştığını anlatacağız.

İlk Devre (Sadece 555)

Tek 555 ile yapılan polis çakarı, küçük boyutlarda sadece deneme ve test amaçlı kullanabilir, kısacası 555’in çalışma prensibini anlamak ve sinyali yorumlamak için kullanabilir.

Bu proje, yaklaşık 500ms aralıklarla iki LED’i yanıp söndürmek içindir. Devre, diğer birkaç elektronik bileşenle birlikte 555 zamanlayıcı IC kullanır ve bir devre tahtası üzerine kuruludur. Bu devrede, gücü kapatana kadar çıkışın sürekli olarak yüksek ve düşük arasında dalgalanmasını sağlayan kararsız modda 555 zamanlayıcı IC kullanılır.

Kullanılan kondansatör veya direnç değerlerini değiştirerek LED’in yanıp sönme hızını da ayarlayabilirsiniz.

Gerekli Malzemeler

• 555 Timer Entegresi
• Breadboard(Devre tahtası)
• 100 µF Kondansatör
• 270Ω, 1kΩ, 10kΩ Direnç
• 2 x 1N4007 genel amaçlı Diyot
• 5V-12V Güç kaynağı
• Jumper kablolar
• Mavi ve Kırmızı LED

Devre Şeması

İkinci Devre (Çift 555)

Önceki bir öğreticide: 555 Zamanlayıcı IC kullanan Ayarlanabilir Yanıp Sönen LED Devresini, kararsız modda(astable) çalışmak üzere 555 zamanlayıcı IC’yi nasıl yapılandıracağımızı öğrendik. Ayrıca çıkışta 2 LED’i ters polaritede bağladık, böylexce düzenli zaman aralıklarında AÇIK ve KAPALI hale geldiler. 555 zamanlayıcı IC’nin kararsız modda çalışmasını ve kapasitör ve direnç değerlerinin yanıp sönme hızını nasıl etkilediğini anlamak için bu eğiticiye başvurabilirsiniz.

Bu polis çakarı tarzı yanıp sönen LED devresinde, farklı frekanslarda yapılandırılmış benzer kararsız devrelerin iki kopyasını kullandık. İlk 555 zamanlayıcı IC, daha büyük bir kapasitör kullanır ve bu nedenle çıkışı değiştirmek daha fazla zaman alır. İkinci 555 zamanlayıcı IC daha küçük bir kapasitör kullanır ve bu nedenle çıkışı çok hızlı değiştirir.

Şimdi LED’lerin düzenine gelince, anotta pozitif voltaj ve katotta negatif voltaj olduğunda ilk LED grubu (Kırmızı LED’ler) yanar. Bu senaryo, aynı anda ilk 555 zamanlayıcı IC’nin çıkışı AÇIK ve ikinci 555 zamanlayıcı IC’nin çıkışı KAPALI olduğunda gerçekleşir.

Benzer şekilde, ikinci LED grubu (Mavi LED’ler) yalnızca ilk 555 zamanlayıcı IC’nin çıkışı KAPALI ve ikinci 555 zamanlayıcı IC’nin çıkışı AÇIK ise AÇIK konuma gelir.

Bu nedenle, ilk 555 zamanlayıcı IC’nin çıkışı AÇIK olduğunda, yalnızca ilk LED grubunun AÇIK olma şansı vardır ve ikinci 555 zamanlayıcı IC’nin çıkışı değiştirdiği hızda yanıp sönerler.

Benzer şekilde, ilk 555 zamanlayıcı IC’si KAPALI olduğunda, yalnızca ikinci LED grubunun AÇIK olma şansı vardır ve ikinci 555 zaman IC’sinin çıkışı değiştirdiği hızda yanıp sönerler.

Bu döngünün tekrar tekrar tekrarlanması, polis arabalarında kullanılan yanıp sönen ışıklara benzer bu LED flaşör etkisini yaratır.

Gerekli Malzemeler

• 2 x 555 Timer Entegresi
• Breadboard(Devre tahtası)
• 1 µF , 100nF Kondansatör
• 2 x 1MΩ, 2 X 68Ω Direnç
• 2 x 1N4007 genel amaçlı Diyot
• 5V-12V Güç kaynağı
• Jumper kablolar
• Mavi ve Kırmızı LED

Kullanılan güç kaynağına ve LED’lerin bağlanma şekline (seri veya paralel) bağlı olarak, LED’lerle seri olarak kullanılan 68R’den farklı bir direnç kullanmanız gerekir. Temel senaryolarda kullanılacak direnç değerlerini hesaplamak için bu hesaplama aracımıza göz atabilirsiniz.

Devre Şeması

Üçüncü Devre (555 ve 4017)

Devre 555 zamanlayıcı ve onluk sayıcı IC CD4017 kullanır. Burada, 555 zamanlayıcı astable modda çalışır. onluk sayıcı 4017 gelen darbeleri sayar ve çıkışlarını etkinleştirir, yani ilk darbe için Q0 yüksek olur ve ikinci darbe için Q1 yüksek olur ve 10. darbe için tekrar Q0 durumu yüksek olur.

Burada 555 zamanlayıcı pim 3 üzerinden sürekli darbeler üretir. Bu darbelerin genişliği, direnç (R1,R2 ) veya kapasitans (C1) değiştirilerek değiştirilebilir. Bu darbeler onluk sayacına girdi olarak verilir. Her gelen darbe için onluk sayacının çıkış durumu artırılır.

1. darbe için – Q0 yüksek – mavi led’in parlaması
2. darbe için – Q1 yüksek (bağlantı yok) – tüm ledler kapalı
3. darbe için – Q2 yüksek – mavi led’in parlaması
4. darbe için – Q3 yüksek – tüm ledler kapalı
5. darbe için – Q4 yüksek – mavi led’in parlaması
6. darbe için – Q5 yüksek – kırmızı led yanıyor, mavi led kapalı
   Bu nedenle mavi led 3 kez yanıp söner.
7. darbe için – Q6 yüksek – tüm ledler kapalı
8. darbe için – Q7 yüksek – kırmızı led’in parlaması
9. darbe için – Q8 yüksek – tüm ledler kapalı
10. darbe için – Q9 yüksek – kırmızı led’in parlaması
11. darbe için – Q0 yüksek – mavi led yanıyor, kırmızı led kapalı

Bu nedenle kırmızı LED’ler 3 kez yanıp söner. Bu işlem sürekli olarak tekrarlanır.

Burada 555 zamanlayıcı serbest çalışma modunda yani Kararsız Modda(astable) çalışır. Genişliği değiştirilebilen darbeler üretir. 2. ve 6. pin, her döngüden sonra tetiklemeye izin vermek için kısa devrelidir. 4. pin ani resetleri önlemek için Vcc’ye bağlanmıştır.

4017 Onluk Sayıcı, 10 bitlik bir sayaçtır. Gelen darbeleri sayar. Besleme voltajı aralığı -0.5 ila +22V’dir. Sıfırlama pimindeki yüksek darbe, sayımı sıfıra siler. Bu IC’nin çalışma hızı 10 Mhz’ye kadardır.

Çıkış pinleri (Q0,Q2,Q4) mavi LED’leri 3 kez yanıp sönecek ve Q5, Q7 ve Q9 pinleri kırmızı LED’leri 3 kez yanıp sönecek şekilde yapılandırılmıştır.

4017 IC’nin çıkışlarına bağlı olarak, iki transistör (NPN), LED’leri AÇIK ve KAPALI konuma getirir.

LED’leri yüksek voltajdan korumak için R3, R4, R5, R6 dirençleri kullanılır.

Gerekli Malzemeler

• 1 x 555 Timer Entegresi
• Breadboard(Devre tahtası)
• 2.2 µF Kondansatör
• 3 x 1kΩ, 22kΩ, 6 x 470Ω Direnç
• 2 x BC547 NPN Transistör
• 5V-12V Güç kaynağı
• Jumper kablolar
• 1 x 4017 Onluk Sayıcı
• Mavi ve Kırmızı LED

Devre Şeması