Proteus 1001: Proteus Nedir? ve Arayüz Tanıtımı

Robotik alanından, gömülü sistemlere kadar birçok kavramdan sizlere bahsettik. Belli başlı projeleri birlikte gerçeğe dönüştürdük. Bunları yaparken ise en büyük amacımız hem sizleri hem de kendimizi geleceğin dünyasına hazırlayabilmek ve güçlü bireyler haline getirebilmekti. Bugün ise sizlerle birlikte yepyeni bir seriye başlıyoruz. Bu serimizde elektronik devre şemalarının çizimlerinden, baskı devre çizimine kadar uzanan birçok konuyu sizlerle birlikte ele alacağız.

Proteus Nedir?

Proteus, istediğiniz elektronik devre şemalarını çizebileceğiniz ve baskı devre çizimi yapabileceğiniz bir programdır. Peki bunlar nasıl gerçekleşiyor? Proteus, ISIS ve ARES olmak üzere iki adet alt programdan oluşuyor.

ISIS Nedir?

ISIS, istediğimiz elektronik devre şemalarını, istediğimiz zaman çizebileceğimiz programdır. Ardından zaman fark etmeksizin, size çizdiğiniz bu devrelerin simülasyonunu yapma, analizlerini gerçekleştirme şansı sunar. Bu konuda Proteus kullanmak gerçekten bize avantaj sağlamaktadır.

ARES Nedir?

ARES ise size bahsettiğimiz gibi, istediğiniz baskı devre çizimini yapma olanağı sunan programdır. İster ISIS’te çizdiğiniz devreyi ARES’e aktararak bunu yapın, isterseniz direk ARES üzerinden sıfırdan manuel olarak çiziminizi gerçekleştirin. Bu durum tamamen size bağlıdır.

Proteus Nerelerde Kullanılır?

• Elektronik Devre Tasarımı
• Elektronik Devre Analizi
• Baskı Devre Tasarımı
• Grafik Tabanlı Simülasyon
• Mikroişlemci Tabanlı Projelerin Simülasyonunu

Bundan daha geniş bir kullanım alanına sahiptir. Zamanla daha da yeni yazılar ekleyeceğimiz bu serimizde Proteus programının kullanımını sizlerle birlikte adım adım daha iyi öğreneceğiz.

Arayüz Tanıtımı

Öncelikle numaraları ile sırası ile tanıtmaya başlamadan önce belirtmek isterim ki, bu yazıda size göstereceklerim bütün Proteus arayüz ve ince detayları olmayacaktır. Eğer böyle bir yazı yaparsam gerçekten sıkıcı ve uzun bir yazı haline gelecektir. Bu yüzden Proteus için güzel, tatlı bir seri yapmayı planlıyorum. Bu sayede hem devre çizimini hem simülasyonu hem de ince ve önemli detaylarına daha aşina olacaksınız. Zaten ISIS üzerinden proje yapmak için girince bile, karşılaşacağınız ekranda apayrı önemli özellikler karşımıza gelecektir. Bunların hepsini sizinle sırayla inceleyeceğiz.

1. Open Project bölümünden, önceden oluşturmuş olduğunuz herhangi bir projeyi istediğiniz gibi açabilirsiniz.
2. Eğer yeni bir proje oluşturmak isterseniz New Project bölümünü kullanabilirsiniz. Tabii ki onun dışında da yeni proje açma yolları mevcuttur.
3. Eğer Proteus akış diagramı üzerinde çalışmak, Arduino UNO gibi geliştirme kartını programlamak isterseniz New Flowchart sekmesi üzerinden yeni dosya açarak, yapabilirsiniz.

Bu kısmı da hallettikten sonra homepage’in sol kısmında bulunan sekmelere geçebiliriz. Bu bölüm daha çok yeni başlayanlar için bilgilendirme kısmı, bir nevi rehber gibi düşünebilirsiniz.

4. Elektronik diyagramların nasıl tasarlandığından, ekran ayarlarına kadar her türlü bilgiyi bulabilirsiniz.

5. PCB Layout bölümünden ARES adına istediğiniz bilgiye erişim sağlayabilirsiniz.

6. Simülasyon amacı ile ilgili ne isterseniz bu kısımdan öğrenebilirsiniz.

7. Bu bölüm pek fazla kullanılmamakla birlikte genel olarak veritabanı, veri akışı, VSM studio ide hakkında bilgi bulabilirsiniz.

8. Yeni gelen sürümlerde olan yenilikleri, her türlü değişikliği ve benzeri önemli bilgilendirmeleri bulabilirsiniz.

Üst kısımda sarı renkli kare alandan bahsetmek gerekirse, yine yeni bir proje açabileceğiniz bir bölüm bulunmaktadır. Bunun dışında hazırda olan projeyi açabileceğiniz bölüm bulunmaktadır. Proje açmanın yanı sıra direk olarak ISIS, ARES, rehber bölümlerine direk geçiş bulunmaktadır.

Yeni Proje

Yeni projenin nasıl oluşturulduğunu daha detaylı göstermek istiyorum. Dediğim gibi Proteus sayesinde kendi devre çizimlerinizden, Arduino programlamaya hatta oradan PIC üzerinde çalışma yapmamıza olanak sağlamaktadır. İlk olarak yeni proje açmaya çalıştığınızda karşına gelen alandan New Project diyerek oluşturmaya başlayabilirsiniz. Tabii ki Browse yazan alandan ise bu projenizi nereye kaydetmek istediğinizi seçebilme şansınız vardır. Eğer geliştirme kartı üzerinden çalışma yapacaksanız. Örnek vermek gerekirse: Arduino ve çeşitleri, From Development Board seçeneğini işaretleyebilirsiniz.

Devamında ise bizi tasarım şablonların bulunduğu bolüme atmaktadır. Burada seçim yapma şansı yine bize aittir. Kullanmak istediğiniz kâğıt boyutunu da seçerek, ister tasarı şablonu oluşturabilirsiniz. Eğer istemiyorsanız Do Not Create a Schematic bölümünü seçerek devam edebilirsiniz.

Sonrasında ise karşımıza gelen kısım PCB çalışması yapmak isteyip, istememenize bağlı olarak değişmektedir. Eğer ARES üzerinden PCB çalışması yapacaksanız, çeşitlerden, katmanlara ve benzeri özelliklere kadar, bunlara bağlı olarak seçim yapmanız gerekmektedir. Eğer gerek yoksa direk devam edebilirsiniz. Size otomatik olarak boş bir ISIS sayfası oluşturacaktır.

Son kısım ise firmware ve flowchart seçim alanıdır. Eğer belli başlı bir mikrokontrolcü üzerinde çalışma yapmak istiyorsanız (PIC vb.) Firmware oluşturmanız gerekmektedir. Flowchart ise önceden de bahsettiğim gibi Arduino programlamada kullanılmaktadır. Ama kontrolcü olmadan bir devre kuracaksanız, direk seçim yapmadan devam edebilirsiniz.

ISIS Giriş

Serimizde ilk olarak ISIS üzerinden derslere başlayacağımız için ilk olarak ISIS yapısını anlatmak istiyorum. Zamanı geldiğinde zaten ARES gibi diğer programlarını da detaylı inceleyeceğiz. İlk olarak ISIS programının ne olduğunu yine açıklamak istiyorum. ISIS, elektronik devre şemalarınızı çizip, simülasyonunuzu yapabileceğiniz programdır. Kendi için çok farklı farklı özellikleri vardır. Hepsinden tek yazıda bahsetmemiz maalesef mümkün değildir. Bu yüzden sırası ile hepsini öğreneceğiz.

1. Devre çizimini sırasında veya tamamladıktan sonra direkt olarak PCB çizimi için ARES’e geçme imkânı sunan alandır.
2. Projeniz oluştuktan sonra projeniz Proteus aracılığı ile sekme olarak açılmaktadır. Yani bu birden fazla proje ile aynı zamanda çalışma imkânı sağlamaktadır. Eğer ARES çalışması da yapacaksanız oraya kendisi zaten otomatik olarak açılacaktır.
3. Ekran üzerinde yakınlaştırma, uzaklaştırma, ekran kontrollerini yapabileceğiniz alandır.
4. Yaptığınız işlemler üzerinde hata olursa, size geri gitme imkânı veren bölümdür.

O zaman yavaş yavaş daha detaylara girebiliriz. Bildiğimiz gibi bir devre çizmek için gereken en önemli şeylerden biri, kesinlikle istediğimiz bileşenlere istediğimiz de ulaşabilmektir. Bu yüzden üst tarafta fotoğrafta da gördüğünüz alan, devre elemanlarını çağırmanızı sağlamaktadır. Sadece adını, markasını ve benzeri özellikleri yazarak ulaşabilirsiniz. Hatta şu ek bilgiyi sizinle paylaşmak istiyorum. Elemanı sahneye sürükledikten sonra, özelliklerinde istediğiniz gibi değişiklik yapabilirsiniz. Örnek vermek gerekirse: Sahneye direnci çağırdıktan sonra üstüne gelerek CTRL+E tuşuna basarsanız o bileşenin özelliklerinin olduğu sekmeyi açabilirsiniz. Çağırdığınız elemanlar zaten siz her elemanı onayladığınızda, Devices yazan alanın altında toplanacaklardır.

Şimdi sol tarafta gördüğünüz sekmelere hızlıca devam ediyoruz. Bu sayede kısaca hepsinin ne olduğunu ne işe yaradığını öğrenmiş oluyoruz. İleriki yazılarımızda hepsini daha detaylı inceleyeceğiz. Şimdiki alanımızın adı Subcircuit Mode’dur. Bu alan devremizi oluştururken bazen devremizin içine bir alt devre oluşturmamız gerekmektedir. Buna örnek vermek gerekirse: 74164 entegresi kullanarak gerekli alt devremizi kullanmaktayız. Bu bir nevi bizim kendi oluşturduğumuz entegremiz olarak çalışacaktır. Devamında ise oluşturduğumuz entegre ile ana devrenizi kurup istediğiniz gibi çalışabilirsiniz.

Bu gördüğünüz bölüme Terminal Mode denir. Bu bölüm devre üzerinde GND ve benzeri bölümleri kullanmak için bulunmaktadır. GND, OUTPUT, INPUT ve benzeri özellikleri barındırmaktadır.

Devreyi direkt olarak kurduğunuzda eğer bileşen bulma bölümünden güç eklemek istemezseniz veya ekstra eklenmesi gereken durumlarda her türlü güç çeşidini devrenize ekleyebilirsiniz. Örnek vermek gerekirse: DC, AC, DCLOCK ve benzerleri…

Bazı zamanlar hepimizin bildiği gibi devremizde sayısal analiz yapmamız gerekmektedir. Bazı zamanlar ölçüm yapıp, bu değerler üzerinde inceleme yapmamız gerekmektedir. Bu bölüm ise bize devre üzerinde her türlü ölçüm yapmamızı sağlamaktadır. İstediğiniz her türlü ölçüm aletine buradan ulaşabilirsiniz.

• Voltmetre
• Ampermetre
• Osiloskop
• Lojik Analizör

Bunlar gibi bir sürü aleti kullanma şansınız vardır.

Bu yazımızda kısaca Proteus arayüzünden bahsettik. Genel hatlarıyla neyin ne işe yaradığını kavramış olduk. Artık serimizin bir dahaki yazısında ISIS ile yavaş yavaş devre kurmaya başlayacağız. Devamında ARES uygulamasına gireceğiz. Orada da ARES uygulamasının arayüzünden detaylıca bahsederek ve baskı devre çizimini göreceğiz.