Topraklama Nedir?

Topraklama, elektrik ile çalışan cihazların muhtemel bir elektrik kaçağı tehlikesine karşı alınan hayati bir önlemdir. Kaçak elektriğin bir iletkenle toprağa verilmesini sağlayan basit bir sistemdir.

Topraklama Nedir?

Topraklama, insanların elektrik tesisatında meydana gelen elektrik kaçaklarından zarar görmesini önleyen basit bir güvenlik sistemidir. Günlük hayatta evimizde ve çalışma alanlarında pek çok cihaz elektrik ile çalışmaktadır. Elektrikli cihazlarda oluşabilecek elektrik kaçakları, bir iletken yardımıyla toprak üzerine aktarılarak insanların zarar görmesi önlenmiş olur. Bu işlem, ayrıca elektrikli cihazların düzgün çalışmasını sağlamayı başaran bir önlemdir. Bu sayede yalnızca elektrik kaçağı değil gerekli olduğu gibi çalışmayan bir elektrikli alet sebebiyle meydana gelebilecek tehlikelere karşı da insanları korumuş olur.

Topraklama Nasıl Çalışır?

Elektrik akımı genel itibari ile en kolay ilerleyebileceği yol üzerinden hareket etme prensibine sahiptir. Yani en kısa yoldan ve direnci en düşük iletken üzerinden hareket etmek ister. Elektrikli cihazlarda meydana gelen yalıtım hataları sonucu oluşan kaçak elektrik, insan vücuduna temas ettiğinde iyi bir iletken olan insan vücudu üzerinden hareket eder. Bunun neticesinde da elektrik çarpması olayı meydana gelir. Ancak direnci insan vücuduna göre çok daha düşük olan alternatif bir yol yani topraklama hattı olması halinde kaçak elektrik bu hat üzerinden toprağa aktarılarak elektrik çarpması riskine karşı koruma sağlanmış olur.

Topraklama Nasıl Yapılır?

Topraklandırma, bir iletken yardımıyla en temel elektrik tesisatının ya da elektrikli aletin toprağa bağlanması biçiminde yapılır. Basit olarak topraklama tesisatı yapabilmek için elektrikli cihazlardan toprağa gömülen iletken bir çubuk ya da levhaya kablo ile bağlantı yapılmalıdır. Topraklama sistemlerinin tasarımı yapılırken, amaca uygun toprak direnci hesaplayarak buna göre seçilmiş toprak çubuğu toprağın içerisine gömülür. Toprak çubuğu levha, kazık ya da çeşitli şekillerde olabilir. Toprak çubuğu olarak tercihen bakır levha kullanılır.

Toprağa gömülen çubuk ya da levha toprak kablosu ile elektrik tesisatına bağlanır. Toprak kablosu standart olarak sarı-yeşil renkli kablodur. Toprak kablosu, elektrik tesisatı içinde tüm cihazlara bağlı olmalıdır.

Topraklama Çeşitleri

Topraklama çeşitlerini kullanım yerine göre 3 farklı şekilde sınıflandırılabilir:

Koruma Topraklaması

Koruma topraklaması, bir elektrik kaçağı anında insanları ve diğer canlıları elektrik çarpmasına karşı korumak için yapılan topraklama çeşididir. İnsanların temas etmesi beklenen bütün elektrikli aletler ve metal yüzeyler koruma topraklaması ile koruma altına alınmalıdır. Koruma topraklaması elektrik prizleri, elektrikli motorlar, elektrikli cihazların metal bölümleri gibi alanlarda yapılmalıdır. Koruma topraklaması için ölçülen toprak direnci yetkili kişiler tarafından istenen değerde olmalıdır.

İşletme Topraklaması

Elektrik hattında bulunan elektrik devrelerinin oluşabilecek aşırı gerilimler sonucu işlevlerini yitirmesi riskine karşı yapılan topraklama türüne işletme topraklaması denir. İşletme topraklaması, elektrik tesisatında olması beklenen akım değerine göre yapılması gerekir. İşletme topraklaması yapılan bölgede toprak direnci yetkili kişiler tarafından istenen değerde olmalıdır.

Fonksiyon Topraklaması

Fonksiyon topraklaması özel bir amaca ya da ekipmana yönelik yapılan topraklama çeşididir. Yıldırıma karşı koruma, asansör sistemleri gibi özel topraklandırma sistemleri fonksiyon topraklaması olarak tanımlanabilir. Fonksiyon topraklaması için toprak direnç değeri yetkili kişiler tarafından istenen değerde olmalıdır.

Topraklama Ölçümü Nedir?

Topraklandırma sistemleri, çeşitli sebeplerden dolayı zaman içerisinde işlevini yitirebilir ya da istenilen direnç değerlerini sağlamayabilir. Bu gibi durumlarda önlemler topraklı tesisatı yeterli koruma sağlamaz. İş güvenliği bakımından elektrik risklerine karşı yeterli koruma sağlanması amacı ile düzenli şekilde toprak ölçümü yapılmalıdır. Toprak ölçümü, toprak ölçüm cihazı yardımıyla hassas şekilde yapılabilir. Toprak ölçümü neticesinde bulunan direnç değerleri, hesaplanan değerler ile karşılaştırılarak toprak ölçüm raporu hazırlanır. Toprak ölçümü yapan firmalar, yetkili elektrik mühendisi ile toprak ölçümü yaparak bir rapor halinde müşterilerine verirler.

Topraklama Ölçümü Kaç Olmalıdır?

Toprak ölçümü sonuçları her tesisatın özelliklerine göre farklılık gösterecektir. Toprak ölçümü değerleri, elektrik mühendisi tarafından hesaplanmalı ve ölçülen değerler ile kıyaslanmalıdır.