Altium Designer’da Şematik Kütüphanesi Oluşturma

Bu yazımız, Şematik kütüphanelerinde düzenleyicileri kullanılarak, şematik oluşturulmasını kısa ve öz bir şekilde özetlemektedir.

Bu yazımızda aşağıdaki konular ele alınmaktadır:

  • Yeni kütüphaneler oluşturma.
  • Tek ve çok parçalı şematik bileşenler oluşturma.
  • Şematik kütüphane düzenleyici raporlarını kullanarak bileşenleri kontrol etme.
  • Designatorların Önemi!

Şematik Kitaplıklar, Modeller ve Entegre Kitaplıklar

Şematik bileşen sembolleri, şematik kütüphaneleri(.SchLib) oluşturulmaktadır. Şematik tasarımları bittikten sonraki bir diğer adım ise, önceden hazırlamış olduğumuz footprint dosyasını da şematiğimize entegre etmek olacaktır.

Bir tasarımcı olarak, bu komponentleri ayrı komponent kütüphanelerden yerleştirebilir veya sembol kütüphanelerini, footprint kütüphanelerini ve model dosyalarını entegre kitaplıklarda (.IntLib) derleyebilirsiniz.

Entegre kütüphanelerin avantajları, taşınabilir olmaları (her şey tek dosyada) ve içindeki bileşenler ve modellerin düzenlenemez olmasıdır. Komponentlerin büyük kısmı (yaklaşık 70.000 ISO uyumlu komponent), Altium Designer kurulumunuzun kütüphane klasöründe bulacağınız entegre kütüphanelerinden sağlanır. Kaynak kütüphaneleri entegre bir kütüphaneden çıkarabilirsiniz. Bunu yapmak için, entegre kütüphaneyi açın ve daha sonra düzenleme için açılacak olan ekrandan, kaynak kitaplıkları çıkarmak için Extract Sources seçeneğini seçin.

Komponentin Şematik Kütüphanesini Oluşturma

Şematik kütüphane Düzenleyicisi, şematik komponentleri oluşturmak, değiştirmek ve bileşen kitaplıklarını yönetmek için kullanılır. Bileşenler, Şematik Kitaplığı Düzenleyicisindeki tasarım nesneleri ile oluşturulur. Bileşenler bir devre şeması kitaplığından diğerine veya devre şeması düzenleyicisinden devre şeması kitaplığı düzenleyicisine kopyalanabilir ve yapıştırılabilir.

Bu noktada gelin bir komponent için şematik kısmını tasarlamaya başlayalım. İlk olarak size söylemeliyim, Altium Designer uygulamasını tam anlamıyla öğrenmek belki de yıllarınızı alacaktır. Onu böyle birkaç yazı yazarak tam anlamıyla öğrenmemiz maalesef mümkün değildir. Ancak başlangıç için güzel bir adım atabiliriz. Bu noktada yazıları değerlendirirken bunu göze alırsanız çok daha mantıklı olacaktır. Çünkü sadece şematik tasarımı bile bir sürü farklı pin gösterimleri, çizim değişiklikleri, grid ayarlamaları, pcb footprintinin entegrasyonu, designatorlar vb. derken uzun uzadıya başlı başına bir konudur. Bir de bunun gibi hatta bundan daha bir karmaşık konu olan PCB Footprint tasarım konusu bulunmaktadır. Bu yüzden adım adım ilerlerseniz, konuları kavramanız sizin için çok daha kolay olacaktır.

Altium Designer'da Şematik Kütüphanesi Oluşturma Şematik Kütüphane
Şematik Kütüphanesi Oluşturma

Bu noktada ilk olarak yapmamız gereken şey eğer hali hazırda elimizde bir kütüphane dosyası varsa onu açmak olacaktır. Eğer yoksa buradan bir Schematic Lib dosyası oluşturabilirsiniz. Hemen ardından Sol tarafta karşımıza çıkan alanda Add diye bir buton karşımıza çıkmaktadır. Oradan kütüphanenize istediğiniz kadar komponent ekleyebilirsiniz.

Artık komponent eklememizi başarı ile gerçekleştiridğimize göre devam edebiliriz. Bundan sonra karşımıza boş bir alan çıkmaktadır. İşte orası bizim komponentlerimizin şematik gösterimleri yer alacaktır. Gösterimlerini, pin dizilimlerini, designator ayarlarını, komponentin açıklamalarını vs, her türlü şeyi burada belirtip, üzerinde istediğimiz gibi oynayabiliriz.

Altium Designer'da Şematik Kütüphanesi Oluşturma Şematik Kütüphane
Komponent Şematik Dosyası

İşte gördüğünüz alan burası. Bu noktada bir diğer kritik yer ise çizime nasıl başlayacağınızdır. İşte bu noktada P tuşuna basarsanız şarşınıza küçük ve kullaışlı bir menü gelmektedir. Aslında bu Altium Deesigner’in kullanışlı kısayollarından biridir.

Altium Designer'da Şematik Kütüphanesi Oluşturma Şematik Kütüphane
Şematik Çizim Menüsü

Karşınıza gelen bu sayfadan rectangle, line vb. komutları kullanarak istediğiniz şekilleri çizebilirsiniz. Hemen sonrasında ise tekrar P harfine basıp oradan Pin kısmına geçiş yapabilirsiniz. Bu sayede oradan da komponentinizin kaç adet bağlantı kurabilen bacağı(pin) varsa, tam olarak o kadar bacak ekleyebilirsiniz. İşte bu noktada bu pinlerin yerleşimini yaparken lütfen pinlerinizin designator’una (yani kısaca numaralarına: 1, 2, vb…) ve isimlendirmelerine çok dikkat edin.

Altium Designer'da Şematik Kütüphanesi Oluşturma Şematik Kütüphane
İismlendirme

Burada ben sizler için bir konnektör örneği verdim. Bu sebepten ötürü pinlerimin ismi 1, 2 ve 3 gibi numaralardan oluşuyor. Ancak mesela bu bir mikrodenetleyici olsaydı, işler değişmek zorunda olurdu. Bu sefer mikrodenetleyicinin besleme, sinyal gibi pinlerinin isimlerini teker teker yazmamız gerekecekti. Bununla ilgili bir örneği de görsel aracılığıyla en son vereceğim.

Altium Designer'da Şematik Kütüphanesi Oluşturma Şematik Kütüphane
1×3 header (1.27mm)

Artık çizimimiz ve pin yerleştirmemiz bittiğine göre şematik sembolümüzün üzerine çizilmiş olan PCB footprintini ekleyebiliriz. Bununla ilgili bir yazı da ayrı olarak paylaştık. Onu da şiddetle okumanızı tavsiye ediyoruz. Bu sayede sizler de çok rahat bir şekilde anlıyor olacaksınız.

Altium Designer'da Şematik Kütüphanesi Oluşturma Şematik Kütüphane
footprint ekelem

İşte tam olarak buradan da şemtik sembolümüze footprinti ekliyoruz. Bu sayede ileride proje sırasında çizilen şematiği PCB’ye aktarırken çok daha kolaylık çekeceğiz.

Altium Designer'da Şematik Kütüphanesi Oluşturma Şematik Kütüphane

Bu üst kısımdan çizmiş olduğunuz footprinti seçebilirsiniz. Bu sayede kolayca halletmiş olacaksanız. Aslında istediğiniz şematik kütüphanesi hazırlamak o kadar da zor bir iş değil. Tabii ki yapmak istediğiniz komponente göre şematik ve pcb footprint komplikasyonu da değişebilmektedir. Ancak genel anlamda şematik kütüphanesi bundan ibarettir. Gelin size bir görselde de bir mikrodenetleyicinin şematiğini göstereyim ve aradaki farkı iyice görün.

Bu noktada gelin son olarak kritik birkaç noktadan bahsedelim. Şunu unutmamalıyız ki komponentlerimize designator atarken çok dikkat etmeliyiz. Bu noktada tüm dünyada belli bir standart belirlenmiştir ve tüm tasarımlar genellikle bu designator standartları üzerinden ilerlemektedir. Hatta gelin onu da size gösterelim.

Altium Designer'da Şematik Kütüphanesi Oluşturma Şematik Kütüphane
reference designator

Sakın unutmayın biz bu reference designatorları komponentimize geçirirken son kısmına “?” koymalıyız. Bu sayede genel şema tasarımlarımız bittikten sonra komponentlerimizi numaralandırırken “?” koyduğumuzda otomatik bir şekilde kusursuz numaralandırma yapabiliyor olacağız. Bu gerçekten kritik bir önem taşımaktadır. Eğer yapmazsanız sonradan şematikten PCB’ye geçerken hata almanıza da sebep olacaktır.

Altium Designer'da Şematik Kütüphanesi Oluşturma Şematik Kütüphane
Designator

İşte gördüğünüz gibi olacaktır. Yani ilk olarak standart sayılan designator’u yazıyoruz. Bu konektörlerde genelde bildiğimiz gibi X olmaktadır(değişiklik gösterebilir). Hemen sonrasında ise “?” sembolünü yerleştiriyoruz.

Bunlar dışında eğer description gibi konulara da dikkat ederseniz sizin yararınıza olacaktır. Bunlar ileride devrenizin genel şema tasarımınıza başladığınızda, komponent seçimlerinizi yaparken size çok yararı olacaktır.

Başlangıç adına şematik kütüphane tasarımı bu kadar olacaktır. Bunun bir sonraki adımı PCB Footprint kütüphane oluşturması olacak. Zaten ileride projelerimize başladığımızda diğer önemli detayları da adım adım işleyeceğiz.